THỢ CHỮA BỆNH

Có câu dùng thuốc tựa dùng binh

    Trong khi sử dụng thuốc phải suy xét linh hoạt, giống như khi đánh trận, các tình huống xảy ra phải thiên biến vạn hóa. Chẳng thế mà người xưa đã có câu:
Có câu dùng thuốc tựa dùng binh,
Quan trọng vô cùng việc tử sinh.
Các bài thuốc lập  ra còn gọi là phương thuốc, khi sử dụng biết gia giảm là điều vô cùng quan trọng. Sau đây xin nêu một số ví dụ:
1. Đã lâu rồi, khỏang đầu những năm 80 của thế kỷ trước, một hôm tôi đến chơi nhà anh bạn. Anh có đứa con trai 5 tuổi bị đái són suốt ngày. Nước đái ở “ chim “ cứ rỉ ra từng giọt làm quần mặc cứ khai mù. Anh cũng chữa thuốc Tây, rồi nghe mọi người mách lấy các cây thuốc lợi tiểu cho uống. Nhưng bệnh tình chẳng khỏi mà càng ngày càng nặng. Tôi đọc sách thuốc của Cụ Hải Thượng Lãn Ông thấy có đoạn :” Bệnh bí tiểu, càng cho uống thuốc lợi tiểu thì bệnh càng nặng hơn. Những thầy thuốc tầm thường chịu bó tay. Họ có biết đâu nước tiểu phải có khí hóa thì mới đẩy ra được…”. Tôi bảo anh đào lấy 1 nắm rễ cây cỏ Tranh và cho anh miếng Quế bảo anh đun lấy nước cho cháu uống. Cháu uống hết toa này trong ngày, đi tiểu thông thoáng, bệnh đái rắt khỏi hẳn.
Ở đây Quế có tác dụng khí hóa ở Bằng quang. Quế có vị nóng. Nguyên lý nóng thì nở ra, lạnh thì co lại. Nếu càng dùng các vị hàn lạnh, bệnh càng nặng thêm.
2. Trong một buổi xem truyền hình trong chương tình vui khỏe, có câu hỏi vị thuốc nào tránh dùng cho người bị bệnh huyết áp cao. Trong đáp án có 1 số vị thuốc, trong đó có vị Quế. Và câu trả lời đúng là không được dùng Quế cho người bị bệnh huyết áp cao. Tôi cứ phân vân mãi về câu giải thích của vị bác sỹ, cố vấn chương trình. Câu trả lời đó không chuẩn tý nào, dùng  thuốc sao đơn giản vậy!. Huyết áp cao có nhiều dạng và không phải dạng nào cũng cấm sử dụng Quế. Bài thuốc Quế Phụ Bát vị hoàn trị Thận dương hư, chân lưng gối đau mỏi lạnh, bụng lạnh quặn đau, tiểu đêm, tiểu không thông, thở gấp, hạ tiêu hư hàn, chữa áp huyết cao, người lạnh ( mạch trì). Trong bài này có vị Nhục Quế.
3.Bài thuốc Dương Hư Ích hỏa phương trong sách thuốc của Cụ HT Lãn Ông, trong mục Tâm Đắc Thần Phương có các vị thuốc:
      Nhân sâm 20 gr, Bạch truật 16 gr, Phụ tử chế 2 gr, Bào khương( gừng khô sao xém)10 gr, chích thảo 4 gr, sắc  uống.
Chủ trị: đàn bà có thai 3 tháng nôn nhiều, thuốc và đồ ăn vào là mửa ngay ra, 6 bộ mạch trầm vi quá. Cụ viết:
      Nếu câu nệ vào thuyết:” Phụ tử trụy thai”, cố chấp không dùng, lại cho uống thuốc khổ hàn vào thì lại nhầm to. Cứ dùng cho hợp lý, thuốc không câu chấp vào phương, câu nói đó đã trỏ thành cách ngôn. Huống chi bổ dương dùng Nhân sâm, Bạch truật làm chủ thì có sức nâng đỡ lên, vị Phụ tử chế chỉ có tác dụng phục tùng các vị quân dược mà ôn bổ nguyên khí của Tỳ, chứ không đủ sức mà làm trụy thai được. Vả lại Tỳ thích ấm mà sợ lạnh, nếu bị âm hàn làm hại lâu thì cái thai không còn sinh khí.
         Nói riêng bệnh đều thế có riêng gì thai nghén, đại khái các vị thuốc cực hàn, cực nhiệt, cực công, cực bổ nếu dùng được đúng bệnh thì đều có ích, nếu một khi dùng sai thì đều có hại, ” nên phạm mà phạm, tựa hồ như không phạm”.

Vương Văn Liêu