Hàn, nhiệt(tiếp)

Hàn, nhiệt
Hàn nhiệt chỉ tính chất của bệnh : Hễ dương thắng thì nhiệt (nóng), âm thắng thì hàn (lạnh).
1.Hàn chứng : chủ yếu là sợ lạnh, tay chân mát lạnh, không khát, ưa nóng, tiểu nhiều tiểu trong, mạch Trầm Trì.
2.Nhiệt chứng : sợ nóng, buồn bực, vật vã, khát nước, ưa mát, nước tiểu ít, đỏ, bón, mặt đỏ, chất lưỡi đỏ, mạch Sác.
Để phân biệt hàn và nhiệt chứng, thường dựa vào :
- Sốt, sợ nóng hay sợ lạnh.
- Khát hay không khát.
- Sắc mặt đỏ hoặc trắng.
- Tay chân nóng hoặc lạnh.
- Tiểu ít hay nhiều, đại tiện bón hay tiêu chảy.
- Rêu lưỡi vàng hay trắng.
- Mạch Sác hay Trì ( nhanh hay chậm).
3.Hàn, nhiệt lẫn lộn :
Trên lâm sàng có thể gặp 1 biểu hiện bên ngoài tuy nhiệt (nóng) nhưng bên trong lại thấy lạnh (hàn) hoặc ngược lại. Chứng này Đông Y gọi là chân hàn giả nhiệt hoặc chân nhiệt giả hàn.
Có thể có những hình thức khác nhau : biểu hàn lý nhiệt, biểu nhiệt lý hàn. Thí dụ : bệnh hư lao mãn tính : thường cảm thấy 2 má ửng đỏ, trong người nóng, buồn bực, vật vã, rêu lưỡi đen, mạch phù đại... là dấu hiệu nhiệt. Tuy nhiên bên ngoài thấy nóng mà lại thích uống nóng, sợ lạnh, thích mặc áo ấm, mạch tuy Phù đại mà vô lực, là biểu hiện của hàn, do đó gọi là chân hàn giả nhiệt hoặc âm hư hỏa vượng.
(Còn nữa)