THỢ CHỮA BỆNH

Thức ăn bổ máu

Về thức ăn bổ máu chia làm 3 loại:

·           loại tăng nhiệt,

·           loại hạ nhiệt,

·       loại trung tính đã phối hợp các món ăn hòa hợp âm dương quân bình hàn nhiệt.

a)Thức ăn bổ máu làm tăng nhiệt

Táo đỏ rất tốt cho dạ dày và hệ thần kinh, đặc biệt là táo tươi. Nó có chứa rất nhiều vitamin C, calci và sắt, những người suy yếu xương thì nên ăn nhiều táo đỏ.

Đường đỏ giúp bổ máu và lợi khí. Các bác sỹ Đông y coi đây là vị thuốc tốt nhất, 60 gam đường đỏ, 60 gam tỏi và 15 gam gừng đun thành nước, uống thay trà có thể chữa được các bệnh phụ khoa như kinh nguyệt không đều…

Đậu đỏ chứa rất nhiều vitamine và các nguyên tố vi lượng, đặc biệt là sắt và vitamin B12, giúp bổ máu và có chức năng thúc đẩy vòng tuần hoàn của máu, điều chỉnh kinh nguyệt, mất nhiều máu nên ăn nhiều đậu đỏ, phụ nữ mang thai ăn nên ăn đậu đỏ hầm với gìò heo để kích thích tăng tuyến sữa.

Đậu phộng chứa lượng protein phong phú và không béo, giúp lợi khí bổ gan, có tác dụng bổ máu, cầm máu…, đặc biệt vỏ lạc còn chứa một lượng lớn vitamin B1, B2 và vitamin E, giúp tăng sức đề kháng và chống lão hóa.

Cháo bổ máu :

50g gạo nếp nấu với 10 qủa táo đỏ, 50g đậu đỏ, 50g đậu phộng, thêm đường đỏ vừa đủ ngọt làm tăng máu, da hồng hào, chữa bệnh thiếu máu, thiếu sắt, thiếu hồng cầu.

Cháo gan :

Nấu cháo đậu phộng 50g, gạo nếp 50g, và gia vị vừa đủ. Khi cháo chín cho 100g gan thái miếng mỏng và cho 50g gừng thái chỉ, đun thêm 10 phút, nêm gia vị, ăn nóng vài lần trong ngày. Món ăn này bổ gan, dưỡng huyết, bổ máu, bổ phổi, mạnh bao tử, thích hợp cho trường hợp thiếu máu thuộc thể huyết hư như mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt nhiều, sắc mặt, môi, móng tay và lưỡi trắng nhợt, hay hồi hộp tức ngực, kinh nguyệt lượng ít sắc nhạt hoặc bế kinh.

Gà hầm hoàng kỳ:

Thịt gà 100 g, sinh hoàng kỳ 20 g, đương quy 10 g, đảng sâm 20 g, gừng tươi 15g, đại táo 10 quả. Thịt gà chặt miếng, gừng giã nát, các vị thuốc rửa sạch, tất cả cho vào nồi hầm nhỏ lửa chừng 2 giờ là được, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.Trong bài, hoàng kỳ là vị thuốc chính có công dụng đại bổ tỳ khí và phế khí, đương quy bổ huyết, hai vị phối hợp với nhau giúp cho khí và huyết đều được phục hồi, thúc đẩy quá trình tái tạo các tế bào máu. Dùng cho người thiếu máu thuộc thể khí huyết lưỡng hư (đầu choáng mắt hoa, tiếng nói nhỏ yếu, khó thở, dễ hồi hộp, hay chảy máu cam và chân răng, sắc mặt và niêm mạc nhợt nhạt).

Nhung hươu hầm thịt gà:

Nhung hươu 5g, thịt gà 100g, gừng tươi 10g. cho 2lít nước, khi sôi, hầm nhỏ lửa cho cạn còn 1/2 lít, chia 2 lần uống trong ngày..

Món này dùng cho người thiếu máu thuộc thể tỳ thận dương hư, biểu hiện: Sợ lạnh, tay chân lạnh, gân cốt suy yếu, lưng đau gối mỏi, tiểu đêm nhiều lần, di tinh, hoạt tinh, liệt dương, xuất tinh sớm, khó thụ thai, mệt mỏi, đầu nặng mắt hoa, tai ù, sắc mặt nhợt nhạt, có thể có phù nhẹ chi dưới, đại tiện lỏng loãng, nhung hươu có khả năng thúc đẩy quá trình sản sinh hồng cầu và gia tăng lượng huyết sắc tố.giúp ôn thận tráng dương, ích tinh tủy, bổ khí huyết; thịt gà bổ tinh dưỡng huyết. Hai vị phối hợp với nhau có tác dụng cải thiện tình trạng thiếu máu rất tốt.

Thịt gà tam thất:

Tam thất 10g, thịt gà 150g, gừng tươi 10g. Thịt gà làm sạch chặt miếng nhỏ, tam thất thái phiến mỏng, gừng giã nát. Tất cả cho vào bát, chế đủ nước, đậy kín miệng rồi đem hấp cách thủy trong 2 giờ, nêm đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.Món ăn này có công dụng hoạt huyết, dưỡng huyết, cầm máu, dùng cho người bị thiếu máu thuộc thể khí trệ huyết ứ, biểu hiện: Sắc mặt xám nhợt, hay bị vỡ tiểu cầu, xuất huyết dưới da trong bệnh sốt xuất huyết, dễ chảy máu chân răng, chảy máu cam, phụ nữ kinh nguyệt không đều, thống kinh, kinh sắc tối và có máu cục, lưỡi có những điểm tím, toàn trạng mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt.

Cà rốt:

Cà rốt có chứa hàm lượng carotin vô cùng phong phú, vì vậy nó có tác dụng điều tiết hệ thần kinh, lưu thông mạch máu.. Khi ăn nên đê cả vỏ, nếu muốn gọt thì gọt càng mỏng vỏ thì càng tốt, cà rốt sẽ phát huy công dụng của nó khi trải qua quá trình chế biến xào nấu.

Trà Hoa hồng nhung:

Có tác dụng làm lưu thông máu rất tốt. Mua hoa hồng đã được sao khô về pha trà làm nước uống hàng ngày. Tuy nhiên, nếu uống ít, trong thời gian ngắn thì không sao, khi đo áp huyết tăng làm xáo trộn tim mạch, có hiện tượng chảy máu cam thì ngưng, có công dụng thông kinh nguyệt nên sản phụ không dùng được dễ bị sẩy thai.

Cháo Táo tàu đỏ:

Tào tàu có tác dụng bổ máu, an thần rất tốt. Cách sử dụng là khi nấu cháo trắng, canh hầm chỉ cần cho thêm vài quả táo tàu khô vào là được, có thể ăn táo tàu tươi hoặc là táo tàu khô. Vỏ quả táo tàu khá cứng, khó tiêu hoá nên nếu ăn vặt bằng táo tàu thì không nên ăn nhiều quá.

Trà Vỏ quế :

Có tác dụng lưu thông máu rất tốt và cải thiện tình trạng chân, tay lạnh ở phụ nữ, vỏ quế có tác dụng xung huyết nên phụ nữ mang thai không nên ăn. Nấu 1-2 ống quế chi với 1/2 lít nước cho sôi 5 phút, rồi đổ vào bình thủy giữa cho nóng và cho quế thấm tan dần, nước trở thành vàng hồng đậm, uống sau mỗi bữa cơm và trước khi đi ngủ.

Trà Gừng mật ong:

Có bán sẵn ở tiệm thuốc bắc. Gừng có chứa thành phần zingerone và gingerol có tác dụng làm lưu thông máu. Nếu tự làm, nên chọn những củ gừng càng già càng tốt, vì càng già thì càng phát huy tác dụng của nó. Gừng thái chỉ 10g nấu với 1 lít nước cạn còn 1/2 lít cất vào bình thủy, khi uống pha thêm 1 muỗng mật ong, uống sau mỗi bữa cơm. Không nên để gừng trong tủ lạnh mà nên gói vào giấy báo rồi để ở nơi thoáng mát.

Thịt heo xào nấm đông cô :

Đông cô (nấm hương) 100g, thịt cốt-lết 200g, cà rốt 100g. Gừng, hành, bột nêm, bột năng và bột tiêu mỗi thứ vừa đủ.

Đông cô dùng nước ấm ngâm nở, rửa sạch, để ráo nước, thái sợi. Thịt cốt-lết cũng thái sợi. Cà rốt rửa sạch gọt vỏ thái sợi, gừng và hành thái sợi sử dụng sau.

Bắc chảo lên bếp, đổ dầu vào, chờ dầu nóng đến một nửa cho hành, gừng vào phi thơm, sau đó đổ thịt vào xào đều, rồi thêm đông cô xào chín, thêm cà rốt sợi, bỏ bột nêm, bột tiêu, dùng bột năng làm xốt thì hoàn tất. Có tác dụng kiện tỳ, bổ gan, dưỡng huyết.

Canh ba màu:

Gan heo 400g, đậu nành 200g, bó xôi 500g, bột nêm và dầu mè vừa đủ. Gan heo rửa sạch, cho vào nước sôi nấu chín một nửa, vớt ra thái lát sử dụng sau. Đậu nành dùng nước ấm ngâm 2 giờ. Bó xôi lặt rửa cho sạch, cho vào nước sôi chần, vớt ra ngâm trong nước lạnh, để ráo nước, thái đoạn sử dụng sau.

Gan heo chứa nhiều cholesterol, người bệnh cao mỡ máu, bệnh mạch vành ít ăn. Khi chế biến gan heo cần lưu ý làm cho chín. Bó xôi chứa acid oxalic, ảnh hưởng hấp thu sắt, cho chần qua nước sôi, làm cho acid oxalic tan trong nước, cố gắng làm giảm hàm lượng acid oxalic chứa trong bó xôi.

Bắc nồi lên bếp, đổ nước vào nồi. Nấu đậu nành cho chín, tiếp theo nấu gan chín, rồi thêm bó xôi, bỏ bột nêm, dầu mè thì bắc khỏi bếp. Món canh kiện tỳ ích vị, ích khí dưỡng huyết. Thích hợp dùng cho các loại bệnh thiếu máu, nhất là thiếu máu do thiếu sắt. Thích hợp dùng cho người nhiều bệnh.

Cháo xương ống táo đỏ :

Dùng 2 cái xương ống (bò, heo hay dê), 20 trái táo đỏ, một lượng gạo nếp vừa đủ. Đập nát xương cho cùng táo đỏ và gạo nếp vào nấu cháo loãng, mỗi ngày ăn 2-3 lần như thế, ăn nửa tháng là 1 đợt.

Cháo gân bò :

Lấy 50g gân bò, 50g kê huyết đằng, 12g cao bổ xương. Tất cả rửa sạch cho vào nồi nước nấu liên tục trong 1 tiếng đồng hồ để lấy nước dùng.

Gà hầm thuốc bắc :

Dùng một con gà mái tơ (chừng 1,5 kg), 15g vị thuốc đương quy, 30g đảng sâm. Gà làm sạch bỏ hết nội tạng, sau đó cho đương quy, đảng sâm, hành, gừng vào trong bụng con gà, cột lại rồi đem ninh với lửa nhỏ cho đến nhừ, đem ăn.

b)Thức ăn  bổ máu làm hạ nhiệt

Chè mộc nhĩ trắng đường phèn :

Ngoài tác dụng làm đẹp da thì môc nhĩ trắng (tuyết nhĩ) còn có tác dụng bổ máu, lưu thông máu rất tốt. Một bát chè mộc nhĩ trắng nấu với gừng chữa bệnh thiếu máu, cho ít đường phèn. Khi mua mộc nhĩ không nên chọn loại trắng quá, do dùng thuốc hoá học tẩy trắng.

Ô Mai khô mặn :

Mai khô mặn có tác dụng làm lưu thông mạch máu vì có thành phần acid citric. Nếu ăn quả mai chưa qua chế biến thì sẽ không hiệu quả. Chỉ cần cho vào sấy lên với muối thành ô mai thì sẽ phát huy tác dụng của nó. Cho mai khô mặn vào ngâm với rượu hay bỏ 1 quả ô mai mặn vào ly nước nóng cho tan rồi uống như nước trà.

Canh Rau ngót, rau dền đỏ:

Rau dền đỏ luôn là những thứ “ưu tiên” hàng đầu cho người mới sinh con bởi tính “lành” và bổ máu. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, đúng là một số thực phẩm như rau ngót, rau dền có tác dụng bổ máu .

Gan heo xào nấm mèo đen:

Nấm mèo đen 80g, gan heo 400g, dưa leo 100g. Hành, gừng, bột nêm, bột năng, dầu mè và canh ngon với mỗi thứ vừa đủ. Nấm mèo đen dùng nước ấm ngâm nở, rửa sạch, để ráo nước. Nếu nấm quá to, dùng tay xé thành lát nhỏ.

Gan heo rửa sạch, lạng bỏ màng, thái lát cho vào trong chén, dùng bột năng, bột nêm trộn đều với gan. Dưa leo rửa sạch, thái lát xéo, hành cắt đoạn, gừng thái sợi sử dụng sau.

Bắc chảo lên bếp, đổ dầu vào, chờ khi dầu nóng đến 6/10, thêm hành và gừng xào thơm, đổ nấm mèo đen vào xào chín. Sau đó đổ vào gan heo đảo đều, thêm ít canh ngon, bỏ bột nêm, thêm dưa leo thái lát xào lại, rưới vào dầu mè thì hoàn tất. Món ăn bổ huyết sinh huyết, bổ nhưng không ngấy.

Nấm mèo đen giàu dinh dưỡng, giúp nâng cao miễn dịch cơ thể. Gan heo chứa nhiều sắt, giúp tạo ra tế bào hồng cầu, thích hợp dùng cho người bệnh thiếu máu. Gan heo chứa hơi nhiều cholesterol, người bị cao mỡ máu, bệnh mạch vành nên ít dùng.

Gà tiềm hoàng kỳ-ngân nhĩ:

Hoàng kỳ 20g, Ngân nhĩ (nấm tuyết) 50g, gà mái giò 1 kg, bột nêm, rượu đế, hành và gừng với mỗi thứ vừa đủ. Ngân nhĩ sau khi dùng nước ấm ngâm nở rửa sạch. Gà sau khi làm sạch, bỏ chân móng, mỏ. Hoàng kỳ rửa sạch, nhét trong bụng gà. Hành cắt đoạn. Gừng thái lát, sử dụng sau.

Đổ nước vào nồi, cho vào gà, nêm rượu, hành, gừng dùng lửa lớn nấu sôi, vớt váng, rồi thêm vào ngân nhĩ, dùng lửa nhỏ hầm đến chín nhừ. Bỏ bột nêm thì hoàn tất. Món ăn tác dụng bổ khí dưỡng âm (bổ máu), ôn trung kiện tỳ (làm ấm và tăng chức năng tiêu hóa).

Gà mái có tác dụng tăng tủy, kèm với thảo dược ích khí bổ huyết, giúp hình thành tế bào tủy xương, xúc tiến tạo máu, thích hợp cho các loại bệnh thiếu máu, nhất là người bệnh thiếu máu ác tính. Món ăn cũng thích hợp cho người già thân yếu. Da gà chứa nhiều chất mỡ dưới da, tốt nhất khi chế biến loại bỏ đi, hay sau khi nấu thì vớt váng trên bề mặt.

Canh gan rau chân vịt :

Dùng 150g gan heo, 300g rau chân vịt. Rau rửa sạch, thái đoạn, gan thái mỏng. Nấu nước khi nước sôi thì cho gừng, muối, và gan cùng rau vào nấu đến chín để dùng.

c)Thức ăn bổ máu trung tính đã quân bình âm dương :

Cháo long nhãn-hạt sen:

Nấu cháo gạo 100g cho thêm 50g Long Nhãn khô, 50g Hạt Sen khô.

Công dụng: Kiện tỳ bổ khí, dưỡng huyết.

Thịt bò xào với lá tỏi và mộc nhĩ:

Cách chế biến: Nấm mèo 25g đem ngâm, rửa sạch và xắt thành sợi, cho vào nước sôi luộc sơ qua; lá tỏi 200g bỏ phần cứng, rửa sạch xắt thành từng đoạn, rồi dùng dầu và muối xào sơ; thịt bò 300g xắt thành từng sợi lớn, ướp gia vị khoảng 15 phút; bắt chảo lên bếp, cho dầu vào, khi dầu nóng thì lần lượt cho gừng 2 lát, nấm mèo, m ột ít cà rốt thái sợi, thịt bò, lá tỏi và gia vị vào, xào sơ qua, sau cùng cho rượu (một ít), nước tương, đường cát, bột năng (mỗi thứ nửa muỗng cà phê) và dầu mè, tiêu bột (mỗi thứ một ít) cho sền sệt thì được.

Công dụng: Bổ máu, dinh dưỡng dồi dào.

Gan heo xào trứng gà và bó xôi:

Cách chế biến: Cho gan heo 50-100g vào nước sôi luộc chín, vớt ra xắt thành dạng hạt lựu, sau đó cho trở lại vào chảo để xào lại, cho trứng 1-2 qủa, bó xôi 30-50g, gốc hành 1 cái, nêm nếm gia vị vừa ăn.

Công dụng: Dưỡng huyết.

Gan heo nấu với đậu nành:

Cách chế biến: Cho đậu nành 50g vào nước lạnh ngâm cho mềm, rồi vớt ra cho vào nước nấu, nấu đến sôi thì cho gan heo 50g vào, nêm nếm vừa ăn.

Công dụng: Ngoài việc bổ dưỡng, món này còn chứa nhiều chất sắt, có tác dụng kiện tỳ hòa vị, ích khí sinh tân, thích hợp dùng cho người bệnh thiếu máu ác tính.

Gan heo nấu nấm mèo đen:

Cách chế biến: Bẻ nấm mèo ra 10g, rửa sạch, xắt thành miếng nhỏ rồi cho vào nước nấu, sau đó cho gan heo 50g vào nấu cho đến chín, thêm hành, nêm nếm vừa ăn.

Công dụng: Món này giúp dưỡng máu.

Chè đậu xanh-táo đỏ:

Đậu xanh 50g, táo đỏ 50g, đường đen vừa đủ. Đậu xanh vo sạch, dùng nước lạnh ngâm 2 giờ, táo đỏ rửa sạch. Bắc nồi lên bếp, thêm nước, đổ đậu xanh và táo đỏ vào, nấu lửa nhỏ cho đến khi đậu nở, táo đỏ phình đầy, nêm đường đen thì dùng, có tác dụng kiện tỳ hòa vị, ích khí dưỡng huyết, thanh nhiệt giải thử, rất thích hợp dùng cho người bệnh thiếu máu vào dịp hè, vừa thanh nhiệt vừa bổ máu. Thích hợp cho cả người bệnh cao mỡ máu, bệnh mạch vành, béo phì, tiểu đường (không nêm đường).

Trứng gà-hà thủ ô:

Trứng gà 2 quả, hà thủ ô 50 g, đun nhỏ lửa trong 30 phút. Bóc bỏ vỏ trứng rồi đun tiếp khoảng 60-90 phút là được, chế thêm đường đỏ, ăn trứng uống nước trong ngày, chữa thiếu máu thuộc thể can thận hư có dấu hiệu như đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc, lưng đau gối mỏi, giấc ngủ không sâu nhiều mộng mị, di mộng tinh, tiểu đêm nhiều lần, trí nhớ giảm sút, đại tiện táo kết hoặc khó đi. Trong bài, hà thủ ô bổ gan thận, tăng tinh dưỡng huyết; trứng gà bổ huyết.

 Đỗ Đức Ngọc

(Khí Công Y Đạo Việt Nam)